مسعود فیروزی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مشهد اظهار کرد: مراکز ماده ۱۶ یا ترک اجباری دستورالعملی دارد که آخرین آن مربوط به سال ۹۶ است و به سازمان بهزیستی واگذار شده است؛ در این دستورالعمل برای مساله معتادین متجاهر می‌گوید پیدا کردن و مشخص کردن مکان مربوط به فرمانداری است، شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان‌ها باید تجهیزات را در اختیار بگذارند، ستاد هماهنگی مبارزه با مواد مخدر کشور باید هزینه را اختصاص دهد، نیروی انتظامی باید جمع‌آوری و تحویل متجاهرین را انجام دهد، دستگاه قضایی باید دستور پذیرش را صادر کند.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی در خصوص وظیفه بهزیستی در قبال معتادین متجاهر گفت: بهزیستی باید با تیم‌های متخصص تعیین کند که آیا این افراد، رفتار متجاهرگونه را در اثر اعتیاد بروز داده‌اند یا خیر به طور مثال شاید فردی اعتیاد داشته باشد اما رفتار متجاهر گونه‌اش به دلیل بیماری روانی باشد؛ اما در خصوص متجاهرانی که محرز شود رفتارشان از سر اعتیاد است ما باید در مراکز ماده ۱۶ مددکار مشخص کرده و رعایت پروتکل‌ها را مدیریت و فرد معتاد را کمک کنیم تا موفق به ترک شود.
وی در خصوص وظایف سایر ارگان‌ها نیز متذکر شد: پلیس باید امنیت مراکز ترک اجباری و دانشگاه علوم پزشکی بحث تامین پزشک و درمان را بر عهده گیرد، بیمه باید افراد را بیمه کند، فنی‌وحرفه‌ای باید اینها را آموزش دهد و رفاه و تعاون کار باید برای شغل آنها اقدام کند، شهرداری باید هم در تعیین منابع مالی و محل کمک کند. همه این مراکز باید همکاری کنند اما ما وقتی این معتاد متجاهر را می‌بینیم تمام وظایف را متوجه یک دستگاه را می‌دانیم.
تشخیص معتاد متجاهر با قاضی است
فیروزی در تعریف معتاد متجاهر عنوان کرد: این اصطلاح را درباره فردی به کار می‌برند که رفتار سوئی در اثر مصرف مواد داشته باشد، تشخیص این مسئله که رفتاری تجاهر است یا خیر با قاضی است، قاضی هم برای صدور حکم آنها را به مراکز وابسته و زیر مجموعه‌های بهزیستی می‌فرستد تا پزشک مربوطه این تشخیص را بدهد.
حداکثر زمان نگهداری معتادان متجاهر در مراکز ماده ۱۶ یک سال است
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی در خصوص بازه زمانی نگهداری معتادین در مراکز ترک اجباری گفت: طبق قانون حداکثر زمان نگه داشتن یک معتاد متجاهر به صورت اجباری در یک مرکز ماده ۱۶ فقط سه ماه است که این دوره با نظر پزشکان و تیم درمان قابل تمدید است. یعنی به طور کلی ۶ ماه، البته از زمان کرونا با دستورالعمل جدید ۶ ماه دیگر هم اضافه شد یعنی در نهایت یک سال اما موضوعی که وجود دارد این است که هر معتاد را تنها یکبار می‌توان پذیرش کرد یعنی با گذراندن این دوره و رفتن از این مرکز ما دیگر نمی‌توانیم این شخص را به این مراکز برگردانیم.
سیکل ما معیوب است
وی تصریح کرد: جمع‌آوری و نگهداری یک بحث است اما بحث مهم‌تر اثربخشی این روش و بازگرداندن این افراد به زندگی طبیعی است، از ۴ تا ۵ هزار نفری که داخل این مراکز اجباری هستند چند نفرشان حرفه آموزی شدند یا چند مرکز توانمندسازی آن ها را توانمند کرد؟ سیکل ما معیوب و ناقص است.
فیروزی بیان کرد: طبق آمار حدود ۱۰ هزار معتاد متجاهر در خراسان رضوی داریم که از این تعداد حدود ۸ هزار نفر در مشهد هستند.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی در پاسخ به این پرسش که آیا برای اسکان امسال این معتادان در سرما فکری را کرده‌اید، گفت: ما یک مراکزی داریم تحت عنوان شلتر، مراکزی هستند که فقط از آنها به عنوان پناهگاه استفاده می‌شود یعنی این افراد می‌توانند شب را در آنجا بگذرانند و یک وعده غذای گرم هم بگیرند، اما این معتادین در بسیاری اوقات به این مراکز مراجعه نمی‌کنند در مواردی شاید به دلیل عدم اطلاع‌رسانی باشد که از وجود این مراکز بی‌خبر هستند.
وی افزود: در منطقه اسماعیل آباد مرکزی به اسم «دی آی سی» یا کاهش آسیب داشتیم، یعنی مرکزی که معتاد وارد می‌شود متادون، غذای گرم، وسایل بهداشتی و داروی خود را دریافت می‌کرد و می‌رفت، در آنجا به جای تقدیر از این مرکز بهزیستی بسیاری از مردم محل به این مرکز اعتراض و ادعا کردند که همین مرکز این منطقه را به پاتوق معتادین تبدیل کرده است، من در آنجا گفتم این دی آی سی پاتوق ایجاد نکرده بلکه برعکس پاتوق سبب ایجاد مرکز دی آی سی شده است. اما استاندار سابق با توجه به اصرار مردم محله از ما خواست که آن مرکز جمع‌آوری شود و ما هم پذیرفتیم؛ از وقتی این مرکز جمع شده است هر روز یک خبرنگار می‌رود و از وضعیت بد محله گزارشی تهیه می‌کند.
فیروزی در پاسخ به این سوال که چرا معتادین از مراکز ماده ۱۶ ترس دارند، گفت: اکنون این مراکز سر و سامان خوبی گرفته‌اند، چون پذیرش با زور انجام نمی‌شود، هیچ‌گونه ضرب و شتمی هم در کار نیست. اما بعضی از معتادین از ترک اعتیاد می‌ترسند.
برای حل معضل اعتیاد باید جامعه هم پای کار بیاید
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی در پاسخ به آخرین سوال مبنی بر اینکه آیا می توان به شهر بدون معتاد نزدیک شد و آیا بهزیستی چنین نگاهی را دارد یا خیر، عنوان کرد: در هیچ جای دنیا چنین ادعایی یعنی شهر بدون معتاد وجود ندارد، مشهد شهری با حدود سه میلیون و ۵۰۰ هزار جمعیت است، در این شهر ما حدود یک میلیون نفر حاشیه‌نشین داریم که اغلب اینها مهاجر هستند، خیلی از این افراد هم به دلیل آسیب‌هایی که در این شهر وجود دارد به این شهر وارد شده‌اند به طور مثال دزد بوده و به دلیل اینکه راحت‌تر می توانسته در اینجا دزدی کند به حاشیه این شهر آمده است بنابراین اگر می‌خواهیم شهری درخور نام امام رضا(ع) داشته باشیم باید همه دستگاه‌ها پای کار بیایند.
وی تصریح کرد: گذشته از بحث وظایف دستگاه‌ها، جامعه هم در تکمیل این فرایند نقش دارد، بسیاری از معتادان دنبال بهانه برای ترک و برگشتن به آغوش جامعه هستند اما پس از ترک هم جامعه آنها را پذیرا نیست و در بسیاری موارد افراد صاحب شغل از دادن کار به آنها امتناع می‌کنند.
نظر شما